Díli, 27/03/2025, Vise-Prezidente Komisaun Ezekutiva (KE) Bee Timor-Leste Empreza Públika (BTL, E.P) ba Asuntu Tékniku, Sr. José Filipe Ximenes Smith ho Vise-Ptrezidente KE BTL, E.P ba Asuntu Korporativu, Sr. Manuel Tomás Amaral de Carvalho, akompaña hosi Jestór DAK, Ofisiál Legál BTL, E.P, Jestór O&M ho ekipa hamutuk ho DNRAS, PN-BESI-TL inklui parseiru JICA, realiza atividade sosializasaun kona-bá Dekretu Lei no Diploma Ministeriál, ba abitante sira iha aldeia Berbido, suku Becora, postu-administrativu Cristo Rei, munisípiu Díli.
Objetivu hosi sosializasaun ne’e, hodi partilla informasaun sira liga ba regulamentu ne’ebé abrigu iha Dekretu Lei nú. 41/2020 loron 25 fulan Setembru ne’ebé ko’alia kona-bá “Kriasaun Bee Timor-Leste, Empreza Públika (BTL, E.P), Dekretu Lei nú. 4/2004 loron 11 fulan Fevereiru, kona-bá “Aprova Rejime Fornesimentu Bee ba Konsumu Públiku”, nune’e mos Diploma Ministeriál nú. 1/2004 loron 11 fulan Fevereiru ne’ebé ko’alia kona-bá “Tabela Tarifária” no ikus liu Diploma Ministeriál nú. 1/2009 loron 5 fulan Outubru, kona-bá “Fiskalizasaun Sistema Abastesimentu Bee”, atu abitante sira bele entende didi’ak, molok BTL, E.P halo melloramentu ba sistema bee, iha aldeia Berbido, suku Becora.
Iha intervensaun, Vise-Prezidente Komisaun Ezekutiva ba Asuntu Tékniku, Sr. José Filipe Ximenes Smith agradese ba autoridade lokál no komunidade ne’ebé bele partisipa iha atividade ne’e, atu nune’e bele rona direta esplikasaun sira kona-bá ezisténsia, misaun no vizaun BTL, E.P nomos regra sira liga selu tarifa bee nian
“๐โ๐๐ โ๐๐ ๐๐๐ข ๐๐๐๐ข ๐โ๐ ๐๐๐ก๐๐ ๐๐’๐ ๐๐๐๐๐๐ก๐๐๐ก๐ ๐๐๐๐ ๐ก๐๐๐๐ ๐โ๐ ๐๐๐๐๐ข ๐๐๐, ๐๐ ๐๐๐๐ข๐ ๐ก๐๐ ๐โ๐ ๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐ข ๐๐ข๐ ๐ก๐๐ ๐ต๐๐ฟ, ๐ธ.๐ ๐ ๐๐ ๐๐๐ โ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ก๐ข ๐๐ ๐ ๐๐ ๐ก๐๐๐ ๐๐๐ ๐โ๐ ๐๐๐ก๐๐ ๐๐๐ ๐๐’๐. ๐ก๐๐๐๐ ๐๐ข๐๐๐๐ก๐ ๐๐’๐ ๐ข๐๐ ๐๐๐๐ ๐ก๐๐๐ข ๐๐’๐๐ก ๐๐๐ ๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐ก๐ ๐ต๐๐ฟ, ๐ธ.๐ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐ ๐๐๐ข ๐ก๐๐๐๐๐ ๐๐๐, ๐๐๐๐๐ฬ ๐ข๐๐ ๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐ ๐ ๐๐๐ข๐ ๐๐ข๐๐๐๐ก๐ ๐๐’๐ ๐๐ ๐๐ ๐ข โ๐๐๐ ๐๐๐ โ๐๐ ๐ ๐ต๐๐ฟ, ๐ธ.๐, ๐ข๐ง๐ ๐๐๐๐ก๐ข๐ฬ๐ก๐ข ๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐ข๐ ๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐ก๐, ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐ก๐๐๐๐๐, ๐ก๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐ข๐ โ๐๐ก๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐ข ๐๐๐๐๐ ๐ก๐ข, ๐ก๐๐๐๐ ๐๐’๐ ๐โ๐๐ ๐ ๐๐๐ข๐๐ข๐ก๐ข ๐โ๐ ๐๐๐๐ก๐๐ ๐๐’๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐ก๐ฬ๐๐๐๐๐ข ๐ ๐๐๐ ๐ ๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐ก๐ ๐๐๐๐ก ๐ ๐๐๐ ๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐ข๐ ๐ก๐๐ ๐ก๐ฬ๐๐๐๐๐ข ๐ ๐๐๐ ๐ ๐๐ ๐๐๐ โ๐๐๐ ๐๐๐ฃ๐๐๐ก๐๐๐๐๐ก๐ข ๐๐ข๐๐’๐ ๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐ก๐๐๐ ๐๐๐ก๐๐ข ๐๐๐๐ก๐๐๐ฬ๐ ๐โ๐ ๐๐๐๐๐๐ก๐ ๐ ๐๐๐-๐๐๐ ๐๐๐ก๐๐”.
Ezekutivu BTL, E.P ne’e esplika, wainhira monta tiha metru kontadór, abitante sira tenke kontrola atu labele loke hela torneira husik bee sulin estraga, maibé uza hotu bee tenke taka torneira, nune’e to’o fulan labele selu ho presu ne’ebé boot nomos montajen metru kontadór ne’e, hodi halo jestasaun ba bee, nune’e bele to’o ba ema hotu-hotu.
Vise-Prezidente KE BTL, E.P ba Asuntu Tékniku husu ba abitante sira iha aldeia Berbido, xefe aldeia no administradór PA Cristo Rei inklui OPS atu akompaña, koopera no fó apoiu ba tékniku BTL, E.P ne’ebé sei tun mai halo melloramentu ba sistema bee iha aldeia ida ne’e. atu nune’e tékniku sira bele halo servisu ho hakmatek nomos labele iha impedimentu no amesa, wainhira instalasaun kanu liuhosi abitante sira nia kintál laran no uma oin, husu atu kolabora ho ekipa BTL, E.P, nune’e hodi aselera servisu melloramentu iha terrenu.
Iha biban ne’e, parte DNRAS hatete, prezensa ekipa konjunta iha fatin ne’e, hodi informa ba komunidade sira iha Berbido, molok ekipa BTL, E.P tun mai monta metru kontadór iha aldeia ida ne’e. Tanba ne’e husu mos ba populasaun partisipa iha atividade ne’e, atu hatutan informasaun ne’e ba sira seluk katak, la’os selu bee, maibé atu administra bee liuhosi kontribuisaun tarifa bee nian, nune’e sosa materiál sira atu kanaliza bee ba komunidade sira. Tanba ne’e, husu atu koopera ho BTL, E.P, atu nune’e tékniku sira bele monta metru kontadór iha fatin ne’e, atu labele reklama no ameasa.
Enkuantu hosi organizasaun sosiedade sivil PN-BESI-TL hatete, bee ne’e natureza no la sosa, maibé kontribuisaun osan ne’ebé konsumidór fó liuhosi selu tarifa bee nian ne’e, atu garante fasilidade hirak ne’ebé mak atu kanaliza/lori bee mai to’o iha konsumidór sira-nia fatin nomos hodi garante bee ho adekuadu.
Reprezentante Administradór PA Cristo Rei rekomenda ba abitante Berbido atu hakmatek hodi rona didi’ak esplikasaun hosi parte BTL, E.P nian, wainhira la entende tenke husu direta ba sira, hodi fó klarifikasaun, nune’e labele hamosu dúvidas iha futuru.
Xefe aldeia Berbido agradese ba BTL, E.P tanba bele realiza atividade ne’e, hodi esplika regras sira ne’e ba komunidade sira no husu mos ba komunidade sira atu rona didi’ak esplikasaun hosi BTL, E.P, atu nune’e bele komprende no kumpri, oinsá uza sasan Estadu nian ho di’ak. Lideransa komunitária ne’e mos rekoñese nia komunidade uma kain 10 ne’ebé hela iha foho leten mak durante ne’e, uza bomba elétrika/sanyo hodi dada bee.
Alen de ne’e, abitante aldeia Berbido hato’o mos sira-nia preokupasaun no sira mos rekoñese katak, durante sira la selu tarifa bee ou sira asesu gratuíta de’it bee hosi BTL, E.P, maibé ba oin sira sei koopera, atu BTL, E.P monta metru kontadór no sira prontu atu selu bee.
Enkuantu totál uma kain iha aldeia Berbido hamutuk 160, maibé hosi númeru ne’e, uma kain tolu de’it mak durante ne’e kontribui selu tarifa bee no família sira seluk la selu, maske durante ne’e sira asesu hela bee hosi sistema kanalizasaun públiku.
Partisipa iha atividade diseminasaun ne’e, reprezentante PA Cristo Rei, lideransa komunitária no abitante aldeia Berbido.