Díli, 16/02/2023, Prezidente Komisaun Ezekutiva (K.E) Bee Timor-Leste, Empreza Públika (BTL, E.P) Eng. Carlos Peloi dos Reis ho I Vise-Prezidente KE BTL, E.P, Sr. Gustavo da Cruz, enkontru daruak ho ekipa hosi United Nations, World Food Programme-UN WFP Timor-Leste no reprezentante hosi KOICA kona-bá planu apoiu hosi parseiru internasionál iha setór bee nian. Reunaiun ne’e, realiza iha salaun enkontru Ezekutivu, edifísiu sentrál BTL, E.P, Caicoli.
Objetivu hosi enkontru ne’e, mak ekipa WFP ho reprezentante KOICA hakarak deskute no atualiza kona-bá WFP nia prontidaun ne’ebé hakarak halo kooperasaun ho BTL, E.P, hodi apoia iha setór bee, liu-liu hodi haree kona-bá Konservasaun ba Bee Matan sira ne’ebé durante ne’e eziste. Maske WFP hanesan ajénsia internasionál ida ne’ebé mak foku liu ba seguransa aihan mundiál nian, maibé bazeia ba dadus atuál ne’ebé publika katak, númeru ou pursentu populasaun iha TL ne’ebé mak sofre má nutrisaun aas. Tanba ne’e, liga ba WFP nia planu estratejia tinan 2023 nian katak, atu haree mos ba aspeitu ne’ebé mak iha relasaun ho hahan ou aihan nian, ho nune’e WFP konsidera bee moos mak iha ligasaun ho hahan no hanesan fatór ida ne’ebé mak bele kontribui. Tanba ne’e, WFP hakarak apoia BTL, E.P atu asesu ba fundus grant ne’e, hodi investe iha setór bee nian, liu-liu kona-bá konserva bee matan sira.
Entretantu kooperasaun servisu ne’ebé nia fundus mai hosi KOICA ne’e, sei haree liu ba alterasaun klimátika ne’ebé fó impaktu direta ba rekursu bee. Tanba ne’e, BTL, E.P sei propoin projetu ida ne’ebé sei foku liu ba infraestrutura no reabilitasaun ba iha bee ulun sira. Atu nune’e, bele halo reflorestasaun, protesaun no konservasaun iha bee matan sira ne’ebé mak konsidera hanesan fontes gravitasaun importante, hanesan iha Díli, Aileu no Liquiça. Tanba iha tempu udan débitu bee boot, maibé iha tempu bailoro débitu bee tun, ho nune’e sira hakarak tulun BTL, E.P hodi haree kestaun refere, oinsá bele konserva bee matan sira ne’e, atu nune’e débitu bee labele tun ho drástika.
Enkuantu antes ne’e, iha semana kotuk WFP hala’o sorumutu dahuluk ho BTL, E.P hodi ko’alia kona-bá sira nia inisiativa atu apoiu BTL, E.P, liuhosi fundus grant hosi Banku Mundiál nian. No ohin ekipa WFP no reprezentante KOICA mai deskute tan apoiu seluk ne’ebé nia fundus mai hosi KOICA sei liuhosi WFP mai BTL, E.P.
Iha diskusaun ne’e, parte BTL, E.P, WFP no KOICA deskute mos kona-bá modalidade hirak ne’ebé atu aplika iha projetu ne’e, hanesan utilizasaun rekursu umanu, mekanizmu implementasaun presiza involve mos komunidade importante sira, atu nune’e bee matan sira bele hetan kontrolu ho di’ak no protejidu ba futuru, hodi bele benefisia ba kuantidade ou débitu bee iha tempu bailoro.
Hafoin rona tiha iniativa apoiu hosi ekipa WFP, parte Ezekutivu BTL, E.P kontente no apresia tebes ba apoiu sira ne’e, hein katak bele aselera prosesu submisaun ba proposta hirak ne’e. Tanba ne’e, ohin parte rua (BTL, E.P no WFP) halo ona preparativu balun, atu halo proposta ida, hodi bele submete ba KOICA iha tempu badak. Enkuantu tuir espetativa ne’ebé mak iha katak, wainhira proposta ne’e aprovadu no hetan apoiu duni, mak faze implementasaun hosi projetu ne’e, sei inisia iha meadu tinan ne’e, ho durasaun tempu tinan rua.
Share on Social Media:
